مشکل خجالت و کمرویی در کودکان

تقریباً برای تمامی والدین این جریان رخ داده است که کودک آنها در میان یک جمع جدید احساس خجالت کند اما بعد از مدت کوتاهی این مشکل برطرف می‌شود یا ممکن است بعد از تمام شدن مهمانی یا برگزاری چند دیدار و ملاقات، کودک دیگر احساس خجالت نکند ولی برخی از کودکان در تمامی موقعیت‌ها گوشه‌گیر و خجالتی هستند.

خجالت کودکان

در ابتدا خجالت کودک ممکن است نشانه­ عادی بازدارنده‌­ای باشد که با برقراری ارتباط نزدیک­‌تر، خود به خود و به زودی از بین می­‌رود. اگر کودک بسیار کمرو است و این کمرویی می‌تواند به خاطر:

• کمبود اعتماد به نفس،
• انزواگرایی
• و مردم­‌گریزی پیش آمده باشد.

خجالت به صورت یک اختلال رفتاری واقعی جلوه‌­گر می­‌شود.

کودک برای خود نوعی سپر در برابر محیط می­‌سازد و تا جایی که ممکن است کمتر از درون خود بیرون می­‌آید تا با شکست و یأس احتمالی روبرو نشود. بچه­‌های کمرو به راحتی دلسرد می­‌شوند و به درون خود فرومی­‌روند. در شرایطی که آنها از طرف محیط اطرافشان تهدید می­‌شوند، بیشتر وقت­‌ها با نشانه­‌های روانی مثل سرخ شدن، تپش قلب یا عرق کردن واکنش نشان می­‌دهند.

کودکی که از مشکل برقراری ارتباط رنج می­‌برد، آن قدر خودش را از دیگران کنار می­‌کشد که حتی یک بار هم سعی نمی­‌کند یک رابطه­ اجتماعی با دیگران برقرار کند.

این مشکلات بیشتر با ناهنجاری­‌های رفتاری دیگری تداخل پیدا می­‌کنند و شاید دلایلی برای اختلال گفتاری و لکنت زبان شوند. البته پرخاشگری و نافرمانی را نیز ایجاد می‌کنند.

کودکان کمرو و خحالتی اصولاً رویدادهایی را که به موفقیت بینجامد، نمی شناسند چون هنوز این کودکان به مبارزه‌طلبی برانگیخته نشده‌اند یا فوری از آن عقب‌نشینی می‌کنند. این جریانات می‌تواند در رشد کنونی و نیز رشد آتی کودکان بسیار تأثیرگذار باشد و روند رشد را مختل کند.

کودکان کمرو به اندازه کودکان پرخاشگر جلب نظر نمی‌کنند چون آنها به طور مستقیم مشکل‌ساز نیستند ولی این جریان به اندازه‌ای مهم است که باید برای این کودکان نیز کار تخصصی و مهمی انجام داد؛ از جمله تقویت اعتماد به نفس است.

نکاتی برای والدین

به بچه‌­های بیش از اندازه خجالتی باید فرصتی داد تا تجربه­‌های شخصی به دست آورند. حتی اگر پیامد آن خرابکاری، زمین خوردن، زخم و خراشیدگی باشد. البته باید برای جنب و جوش­‌های کودکانه هم مرزهایی قائل شد. با وجود این، تا جای ممکن، نباید این محدوده را کوچک گرفت. کودک درون این محدوده باید اجازه داشته باشد که آزادانه استعدادهای خود را شکوفا کند تا فعالیت­‌های خودجوش او از بین نرود.

پدر، مادر و مربی باید با عمل کودکانه­ او با علاقه برخورد کنند و دائم او را در قدم­‌هایی که برای استقلال خود برمی­‌دارد، تقویت کنند.

توقع زیادی در تربیت هم می­‌تواند موجب خجالت و کمرویی کودک شود

پدر و مادری که دائم خواسته­‌های بیش از اندازه از کودکشان دارند، باعث می­‌شوند که وقتی کودک نتواند از عهده­ آن کارها برآید، از عدم موفقیت­‌های کوچک و بزرگ رنج ببرد و از ترس سرزنش در خودش فرورود و فقط از روی بی­‌میلی به تجربه­‌های جدید دست بزند ولی عکس آن هم صادق است و تربیتی دلسردکننده هم به همین دلیل، به نتایج مشابه منجر می­‌شود.

تشویق دائمی عملکرد کودک نیز کار اشتباهی است، چون انتقاد و ایراد دائمی را نیز به همراه دارد.

تجارب موفقیت­‌آمیز برای رشد روانی کودک مهم است.

تأیید و تشویق اجزای ضروری تربیت است که به وسیله­ آنها اعتماد به نفس سالمی در کودک رشد می کند و مانع خجالت و کمرویی می شود.

برای کودکان کمرو، به‌خصوص صبر و تشویق مهم است.

با تأیید هر کار، حتی عملکرد کوچک مثبت او، اعتماد به نفس کودک تقویت می­‌شود.

با داشتن اعتماد به نفس محکم، خجالت و کمرویی کمتر می­‌شود و مشکلات ارتباطی هم از بین می­‌رود.