اختلال بیش فعالی و نقص توجه: باورهای غلط و حقایق

اختلال بیش فعالی و نقص توجه یک اختلال متداول است که در کودکان بیشتر شایع است. بر اساس امار مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها CDC در سال 2011، 6.4 ملیون کودک 4 تا 6 ساله تشخیص اختلال بیش فعالی را گرفتند. در حالیکه در مورد این اختلال چیزهای زیادی به گوش می رسد، باورهای غلطی پیرامون این اختلال وجود دارند و یک برچسب مشخص نیز هنوز باقیست. ما در این مقاله یک سری باورهای غلط پیرامون این اختلال را مطرح کرده و دیدگاه درست در این باره را به شما نشان خواهیم داد:

باور غلط: کودک من بیش از حد فعالیت دارد پس احتمالا ADHD دارد.

کودکان ذاتا پرانرژی و گاهی حتی خشن هستند. اگر رفتار خارج از عرف تنها نشانه بیش فعالی بود تشخیص اختلال و مرز آن بر اساس شدت برای یک فرد متخصص بسیار سخت می شد.

بیش فعالی و کمبود توجه واقعا یک اختلال است، دلایل بیشماری هستند که منجر به این می شوند که کودکی مشکل توحه داشته باشد، مانند اضطراب یا خواب ناکافی، اما ADHD خود به تنهایی یک وضعیت است که شرایط خاص خود را داراست. تشخیص این اختلال نیازمند مشاهده نشانه های متعدد در شرایط چندگانه و هم چنین شواهدی مبنی بر نقص معنادار می باشد.

نشانه های اصلی ADHD کم توجهی، بیش فعالی و تکانشگری می باشند. این نشانه ها می توانند به سه صورت ظاهر شوند: بی قراری مداوم، پرت شدن حواس به راحتی، و مشکل در منتظر ماندن در صف و …

حقیقت: تشخیص افسردگی رو به افزایش است.

ADHD یکی از شایع ترین اختلالات روانپزشکی در جمعیت جوان است. یک مطالعه نشان داده بود که میزان رشد ADHD از 2003 تا 2011 به 43 درصد رسیده است، اگرچه این امار می تواند ناشی از گرایش بالای متخصصین در تشخیص این اختلال باشد. بدون شک گرایش زیادی در تشخیص موارد بیش فعالی و کمبود توجه وجود دارد، و داروهای محرک برای بهبود این وضعیت به صورت نامتعارف تجویز شوند، درمان موثر نخواهد بود و می تواند منجر به نادیده گرفتن سایر عوامل در محیط کودک که استرس زا هستند شود؛ مانند نگرانی های درونی، تضادها در محیط خانواده و اختلالات یادگیری.

باور غلط: کودکان ADHD تنها در کلاس علائم را بروز می دهند.

اختلال بیش فعالی و کمبود توجه و نشانه های تنها تنها منحصر به محیط کلاس درس نمی باشد. اگرچه کودکان با این اختلال در معرض ریسک بیشتری برای کاهش عملکرد در مدرسه و موفقیت تحصیلی می باشند، مشکلات دیگری نیز وجود دارند که این کودکان در نتیجه این اختلال انها را بروز می دهند.

این کودکان با احتمال بیشتری طرد توسط کودکان دیگر را تجربه می کنند، هم چنین احتمال بروز اختلال سلوک، مصرف مواد مخدر و رفتن به زندان در این کودکان در بزرگسالی بیشتر است. انها هم چنین در ارزش گذاری رویدادهای آینده کاستی نشان می دهند، در واقع انها به پاداش فوری نسبت به پاداش معوق بیشتر ارزش می نهند. همه ما نیز ممکن است این رفتار را به نحوی بروز دهیم ولی یک کودک بیش فعال بسیار بیشتر از یک انسان عادی پاداش های آتی را نادیده می گیرد. برای مثال اگر به او پیشنهاد پنج هزار تومان برای همین الان بدهید یا ده هزار تومان در هفته اینده اگر صبر کند، کودک بیش فعال ترجیح می دهد که همین پاداش آنی اما کمتر را دریافت کند.

این کودکان در ارزش گذاری روی سود دراز مدت مشکل دارند و بنابراین بر اساس پاداش آنی تصمیم می گیرند. به نظر می رسد این مسئله با مشکل زمان بندی در این کودکان در ارتباط باشد، و بیشتر با زمان بندی ادراکی و حرکتی.

باور غلط: ADHD نتیجه یک فرزندپروری غلط است

اشاره به یک دلیل مشخص برای اختلالات روانی بسیار مشکل است، اما توافق کلی بر اینست که انها نتیجه تعامل ژنتیک با محیط هستند. افراد دارای ژن های تاثیرگذار روی پردازش دوپامین در مغز ممکن است بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری باشند. اما داشتن یک ژن خاص لزوما به معنای ابراز بیماری نخواهد بود. چیزهایی زیادی وجود دارند که والدین می توانند انجام بدهند و یا نباید انجام دهند که اینها روی رشد کوک تاثیر گذارند و هم چنین روی شانس انها در ابتلا به ADHD.

می توان گفت یکی از این دلائل نادیده گرفتن هیجانی اولیه است، یعنی نادیده گرفته شدن کودک مخصوصا در سال های اولیه زندگی که می تواند روی ساختار، اتصالات و ظرفیت مغز تاثیر بگذارد، از جمله نقص در توجه و تمرکز. مواجهه با مسمومیت زاها مثل الکل و نیکوتین، ریسک ابتلا به بیش فعالی و کمبود توجه را بسته به دز مصرفی بالا می برد. آگر چه این ریسک فاکتورها خطر ابتلا به بیش فعالی و کمبود توجه را افزایش می دهند اما بسیاری از کودکان با این اختلال در معرض این فاکتورها نبوده اند.

باور غلط: ADHD قابل درمان نیست

بسیاری از والدین تصور می کنند مراجعه مداوم به روان شناس و روان پزشک و درمان ها و داروهای تجویزی سودی نخواهند داشت. برخی بعد از چندین بار مراجعه به کلینیک های درمانی و دریافت خدمات متفاوت ناامید می شوند و گاها درمان را زودتر از انچه انتظار می رود ترک می کنند. برخی از والدین نیز بدون اینکه در روش های فرزندپروری خود تغییراتی ایجاد کنند تنها بار سنگین را بر دوش کودک و متخصصین می اندازند.

حقیقت: ADHD قابل درمان است

نتایج مطالعات در درمان بیش فعالی امیدوارکننده بوده است. مطالعات نشان داده اند بسیاری از کودکان با تشخیص اولیه بیش فعالی در سن هشت سالگی به بعد بهبود نشان داده اند، البته برخی افراد نیز در طول عمر خود با این اختلال زندگی کرده اند. بر اساس اعلام CDC، 70 تا 80 درصد کودکان با این علائم در صورت دریافت درمان درست و دارودرمانی مناسب بهبود می یابند. بسیاری از افراد که نسبت به درمان ADHD مقاومت کمتری داشتند بهبود بیشتری نشان دادند و به خوبی می توانند نشانه های خود را مدیریت کنند.

درمان ADHD از دارو درمانی گرفته تا درمان های عصبی و مشاوره و آموزش والدین زمان بر و قت گیر هستند، بنابراین اصل مهم در درمان صبر و حوصله بسیار است. ممکن است برای بسیازی از والدین تغییر عادات رفتاری و ارتباطی و شرکت در جلسات متعدد درمانی کسالت اور و خسته کننده شود اما نباید فراموش کرد که والدین به عنوان مرکز اصلی و تاثیر گذار در این اختلال نقش مهمی داشته و در صورت تغییر برخی اصول رفتاری با کودک نتایج قابل توجهی را در دراز مدت مشاهده خواهند کرد.