روان رنجوری یعنی چه؟

روان رنجوری، روان نژندی، عصبیت یا نوروتیسیزم یکی از ویژگیهای شخصیتی Big 5 (پنج بزرگ) ، به طور معمول به عنوان تمایل به اضطراب ، افسردگی ، شک به خود و سایر احساسات منفی تلقی می شود. تمام خصوصیات شخصیتی ، از جمله روان رنجوری ، در یک طیف قرار دارند – تنها بعضی از افراد بسیار عصبی تر از دیگران هستند. در نظریه ی Big 5 گاهی اوقات روان رنجوری به عنوان ثبات کم عاطفی یا احساسات منفی توصیف می شود.

بعضی از کمدین هایی که از خودشان راضی نیستند و برخی از افرادی که همیشه سر همه چیز غُر می زنند، عصبی بودن خود را به عنوان نشان افتخار تلقی می کنند ، اما در حقیقت ، افرادی که دارای انحرافات عصبی هستند بیشتر مستعد اضطراب ، اختلالات خلقی و پیامد های نامطلوب اجتماعی و عاطفی دیگر هستند.

معنای عصبی بودن (روان رنجوری) چیست؟

روان رنجوری توسط روانشناسان و روانپزشکان متفاوت به صورت های مختلفی تعریف شده است، اما در اصل ،یک گرایش کلی به احساسات منفی را نشان می دهد. این اصطلاح از مفهوم تاریخی اختلال اعصاب ناشی می شود که به نوعی بیماری روانی در ارتباط با پریشانی مزمن اشاره دارد. میزان عصبی بودن فرد را می توان با آزمایشات شخصیتی ارزیابی کرد که از افراد می خواهند به میزانی که موارد زیر را بروز می دهند امتیاز دهند :

• نگرانی در مورد مسائل
• به راحتی آشفته و پریشان شدن
• نوسانات روحی مکرر داشتن
• به راحتی آزرده خاطر شدن
• احساس افسردگی و پَکَری در اکثر اوقات

… ، به علاوه ی توصیف های مشابه دیگر از خود ، با درجات بالا تر که نشان دهنده سطح بالا تری از روان رنجوری است. برخی از سیستم های سازماندهی کننده ی ویژگی های پنج بزرگ – (از جمله روان رنجوری) – بیشتر صفات را به چند زیرشاخه تقسیم می کنند. یک مقیاس که جدید ترین نسخه پرسشنامه Big Five است روان رنجوری (به عنوان دارای احساسات منفی) را به سه وجه تقسیم می کند که هر یک از آنها به طریق خاصی بروز داده میشوند:

• اضطراب
• افسردگی
• نوسانات عاطفی

 

چگونه بفهمم که آیا من یک فرد عصبی هستم یا خیر؟

اگر به میزان زیادی عصبی (روان رنجور) هستید (یا کم) احتمالا حستان در مورد خودتان درست است. اما انجام یک تست شخصیت Big 5 می تواند معیار دقیق تری از نحوه ارزیابی شما از آن صفت نسبت به سایر افراد به شما نشان دهد. مانند سایر صفات ، اکثر مردم جایی در وسط طیف قرار دارند.

آیا روان رنجوری چیز بدی است؟

درجات بالای روان رنجوری با ریسک بیماری روانی و پیامد های بدتر مثل کاهش معیار های سلامتی و همچنین کاهش رضایت از رابطه ها همراه است. با این حال ، می توان ادعا کرد که روان رنجوری به این دلیل وجود دارد که مزایایی را (مانند حساسیت به تهدید ها) در طول دوره ی تکامل بشریت ارائه کرده است.

چه عواملی باعث روان رنجوری می شوند؟

تحقیقات نشان می دهد که میزان عصبی بودن فرد – مانند سایر خصوصیات شخصیتی – تا حدی توسط ژنتیک و همچنین تأثیرات محیطی (که عمدتاً به حساب نیامده) شکل گرفته است.

چگونه می توان با روان رنجوری مقابله کرد؟

برای کسی که بسیار عصبی است، گرفتار شدن در الگو های فکری معیوب و ابتلا به افسردگی یا اضطراب به راحتی صورت می پذیرد. آیا کاری وجود دارد که فرد بتواند انجام دهد تا عصبی بودن خود را بهتر کند؟ تحقیقات نشان می دهد که خصوصیات شخصیتی وحی منزل و غیر قابل تغیییر نیستند و می توانند در طول دوان زندگی تغییر کنند – خصوصاً بعد از یک رویداد مهم در زندگی مانند ازدواج یا تولد فرزند. با این حال چه فرد به طور طبیعی با گذشت زمان عصبی تر شود چه نشود ، قدم هایی وجود دارند که می تواند برای مقابله بهتر با روان رنجوری بردارد.

 

آیا روان رنجوری قابل درمان است؟

به عنوان یک ویژگی شخصیتی ، روان رنجوری روشی نسبتاً ثابت در نحوه ی احساس کردن و زیستن را نشان می دهد – اما همچنان یک تمایل به نگرانی و تشویش خاطر می تواند شکل بگیرد و افزایش یابد. روان درمانی و شیوه های ذهن-آگاهی از جمله ابزار هایی هستند که به فرد کمک می کنند تا بهتر بتواند با تشویش خاطر مقابله کند و حتی از شدت عصبی بودن خود بکاهد.

آیا روان رنجوری با افزایش سن کاهش می یابد؟

برخی از شواهد نشان می دهند ، به طور متوسط ، وقتی جوانان وارد بزرگسالی می شوند ، روان رنجوری در آنها کاهش می یابد. به ویژه ، وقایع زندگی مانند اولین رابطه عاشقانه، اشتغال به کار و یا انتقال از دبیرستان به کالج با کاهش عصبی بودن همراه است.

آیا تجربه کردن احساسات منفی مزیتی هم دارد؟

هر چند دردناک است ، اما نشخوار فکری و پشیمانی که بسیاری از افراد را به ستوه می آورد به آنها کمک می کند تا از اشتباهات خود درس بگیرند و تا حدودی رفتار های آینده شان را تغییر دهند .شواهدی وجود دارد که نشان می دهد افسردگی خفیف تا متوسط نیز دارای مزایای سازگارکنندگی مشابهی است.

برعکسِ روان رنجوری

کمی روان رنجوری می تواند برای روحیه خوب باشد. روانپزشک Grant H.Brenner (M.D,FAPA) یکی از بنیانگذاران روانپزشکی محلی در منهتن می گوید: “این نوع شخصیت ها تمایل دارند باهوش و شوخ طبع باشند، انتظارات واقع بینانه تر (اگر شکی وجود دارد)، خودآگاهی بیشتر و وجدان کاری بیشتری داشته باشند .خطرات کمتری را متحمل می شوند و تمایل جدی به تأمین نیاز های دیگران دارند.” و طبق تحقیقات انجام شده ، افراد روان رنجور به احتمال زیاد متفکران خلاقی هستند.

همچنین احساسات روان رنجور ها عمق بیشتری دارد. دکتر Naragon-Gainey توضیح می دهد: “این افراد تجربه بیشتری در برخورد با احساسات منفی دارند، که هر چند برایشان دشوار بوده است، اما آنها را با احساس تر کرده، و میزان همدلی و درکشان را در مشکلات افراد دیگر بهتر می کند.”

سپس این دیدگاه تکاملی وجود دارد، که توضیح می دهد که چرا افراد روان رنجور و عصبی تمایل دارند که پیشاپیش به آینده فکر کنند و برای نتایج منفی احتمالی آماده باشند. دکتر Naragon-Gai می گوید: “دلیل توجه ما به احساسات منفی این است که آنها از یک عامل خطر در محیط اطراف خبر می دهند”.

وقتی روان رنجوری (عصبی بودن) وخیم تر می شود.

هرچند برخی از انواع روان رنجوری به دلیل همراه بودن با انتقاد شدید از خود، برای سلامتی ضرری ندارند ، اما دکتر Brenner می گوید : «اینها می توانند به یک جریان “زجر آور و ناراحت کننده ” تبدیل شوند که در آن باور های منفی در مورد شخص شما منجر به عملکرد اجتماعی نا کارآمد می شود که خود تاییدی ست بر آن باور های منفی».

به عنوان مثال ، همکارتان را که در محل کار یک سوپراستار است اما همواره در مورد عملکرد خود نگران است، در نظر بگیرید . اگر او به صورت ناگهانی تنها اندکی بازخورد منفی از رئیس خود دریافت کند ، در نظرش انگار که یک انتقاد بسیار شدید از او صورت گرفته است. او با نگرانی بیشتر به این موضوع واکنش نشان می دهد تا جایی که کاملا با خود-ارزیابی و اضطراب فرسوده شده، دیگر نمی تواند تمرکز کند و در نهایت به دلیل بیماری مرخصی می گیرد. در آخر هم داستان های خودساخته ای را در مورد آینده اش بهم می بافد.

این نوع واکنش ناسازگاری که افراطی هم هست می تواند منجر به ایجاد مشکلات در روابط ، مشکلات در حفظ شغل ، کاهش کلی رضایت از زندگی ، افسردگی و اختلالات اضطرابی و کاهش امید به زندگی شود.