مفهوم نقاشی کودکان
- مرجع آزمون های آنلاین رایگان
- شخصیت، ازدواج، روابط، آسیب شناسی
- فردی، شغلی، تحصیلی، سازمانی و ...
- ارائه آموزش های صوتی و تصویری
- ارائه مطالب علمی و روان شناسی
- گروه سنی کودکان تا بزرگسالان
نقاشی یکی از مهمترین فعالیتهایی است که کودکان به ویژه در دوران پیش از دبستان انجام میدهند. نقاشی برای کودک فقط وسیلهای برای بیان یا توضیح و تشریح موجودات و اشیاء نیست، بلکه در عین حال ابزاری برای بیان زندگی عاطفی کودک است. در حقیقت کودکان با نقاشی کشیدن احساسات و حالات روحی روانی خود را بیان میکنند. نقاشی کودکان آینهای از احوالات درونی است که میتواند ما را با دنیای پررمز و راز کودکان آشنا کند و نکات جالبی از روحیه و شخصیتشان را آشکار کند. در ادامه به مفهوم برخی از اجزای نقاشی کودکان ، اشاره میکنیم.
مفهوم اجزای نقاشی کودکان
ترسیم خانه
کودکان از همان سنین خردسالی در نقاشی خود خانه را ترسیم میکنند. در خانهای که کودک ترسیم میکند، ۳ بخش قابل تشخیص است: ساختمان یا بدنه اصلی، بام خانه و زیرزمین. ساختمان اصلی خانه شامل پنجرهها و درها است. بخش زنده خانه و بام خانه در حقیقت نشانه فکر و تخیل کودک است و زیرزمین که اغلب ناپیدا است، نشانه قلمرو پنهانی و ارزشهای ناهشیار است. در و پنجرههای بزرگ نشانه پذیرندگی، میل به تقسیم و مشارکت، روحیه باز و برونگرایی کودک است. خانه بدون در یا درها و پنجرههای کوچک نشاندهنده کمرویی و درونگرایی کودک است.
اگر پنجرههای خانه با پرده یا گل تزئین شوند، نشاندهنده خوشبینی کودک نسبت به زندگی است. کودکانی که درهای متعدد برای خانه ترسیم میکنند، نیاز به ایجاد ارتباطاتی گستردهتر دارند. کشیدن جاده و راه در نقاشی، نشاندهنده یک نماد ارتباطی و تبلور دیدگاه کودک در برابر زندگی است. در واقع شیوه کشیدن راه در نقاشی بر اساس برداشت کودک از مسیر فردی، خانوادگی و مسیر زندگی است. مثلاً ترسیم راههای زیاد و پراکنده گاه نشانه ناآرامی و ناپایداری ذهن کودک است.
ترسیم درخت
معمولاً از چهارسالگی کشیدن درخت در نقاشی کودکان شروع میشود. کودکان درخت را در سه قسمت ترسیم میکنند؛ تنه درخت، شاخ و برگ و ریشهها که در زمین یا باغچهاند. کشیدن ریشههای درخت نشانه زوایای پنهان و زیرزمینی است که جنبهای حیاتی دارد و در حقیقت درخت را تغذیه و محافظت میکند. معمولاً کودکان تا یازده سالگی ریشهها را ترسیم نمیکنند. ریشهها در واقع نشانه مسائل بیان نشده و کنجکاویهای وسوسهانگیز در کودک است. تنه درخت نماد قدرت، نیرو و حیات و چگونگی ارتباط با زندگی روزمره و عینی است.
مثلاً کودکانی که تنه درخت را پهن و بزرگتر از سایر اجزا میکشند، نشانه قدرتمندی، لبریز شدن از نیروی زندگی و نیازشان به جنب و جوش و تحرک را نشان میدهند. درختانی که بر روی تپه یا خطی برجسته ترسیم میشوند، معمولاً نشانه خودمیانبینی و خوددوستداری کودک است. کشیدن یک شاخه تنها بر روی درخت اگر در قسمت چپ درخت کشیده شود، نشانه تمایل کودک به شبیه شدن به مادر است و اگر در سمت راست کشیده شود، نشانه اقتدارگرایی و همانندسازی با پدر است.
شاخ و برگهای درخت معمولاً نشانه افکار، معنای ارتباطی و عقلی، استدلال، منطق و خیالپردازی در کودک است. مثلاً شاخههایی که به صورت دو خط ترسیم میشوند، ارتباط کودک با واقعیت را نشان میدهند و باز بودن انتهای شاخهها نشانه برونگرایی است. کشیدن برگ بر روی شاخهها گرایش کودک به زیبایی و تزئینات و میل به ارتباط با دیگری و پذیرفته شدن را نشان میدهد.
ترسیم خورشید
خورشید در نقاشی کودکان بیانگر امنیت، گرما، خوشحالی، قدرت و نمادی از پدر است. همچنین نماد باروری، اقتدار و خلاقیت مردانه است. نحوه کشیدن خورشید در نقاشی، چگونگی ارتباط کودک با پدر را نشان میدهد. مثلاً وقتی کودک خورشید را درخشنده و گسترده و نورانی ترسیم میکند، نشانه اهمیت پدر و وجود رابطه خوب بین کودک و پدر است. غروب خورشید کوششی در زیباتر نشان دادن نقاشی است. اگر خورشید دائماً در سمت چپ کشیده شود، نشانه آن است که مادر برای کودک منبع اقتدار است.
دیگر نمادهایی که در نقاشی کودکان دیده میشوند:
زمین: نشانه ثبات و امنیت است و معمولاً در سنین ۵ یا ۶ سالگی ترسیم میشوند.
آسمان: نماد پاکی و الهام است چون جایگاه ستارهها، پرندهها، ماه و خورشید و… است.
ستارگان: میل به درخشش و جلب توجه هستند و نیاز کودک را به تحسین شدن و جلب محبت دیگران نشان میدهند.
ماشین: نماد قدرت است. اگر کودکی در نقاشی خود تنها ماشینها را نقاشی کند، احتمالاً نشانه وابسته بودن به دنیای خارج و ترجیح دادن دنیای ماشینی به دنیای انسانها است.
جنگل: از نمادهای زنانه است. جنگل گاهی حمایتکننده و معرف پناهگاه و محلی امن است و لذا نمادی از مادر است و گاهی تهدیدآمیز و رعبآور است که نشانه ترس از مواجهه با نیروهای درونی است.
کوه: اگر کوهها به صورت منحنی و بدون زاویه ترسیم شوند، نماد حسی از مادر و نشانه عشق، تغذیه و عاطفه هستند. کوههای خشک و نوکتیز نمادی از مشکلات و مسائلی است که بر سر راه کودک قرار دارد.
ابر: ترسیم ابرهای درهم، فشرده و متراکم معرف مادری است که کودک حضور وی را هر لحظه احساس میکند.
رنگین کمان: به منزله پلی میان آسمان و زمین و معرف قدرت الهی و حمایتی اسرارآمیز است. رنگین کمان نشانه بازگشت به آغوش مادرانه و جستجوی حمایت او است.
کشتی: ترسیم کشتی برای برخی کودکان گاه نماد خیالپردازی و تمایل به تغییر وضعیت است.
هواپیما: هواپیما گرایش به قدرت و اعتلای زیاد را نشان میدهد. هواپیمای جنگی یا بمبافکن گاهی نشانه تعارض و پرخاشگری است.
آب: آب سرچشمه حیات و نمادی از قدرت زنانه و مادر است و معرف هیجانها، احساسات و نیروی تخیل است.