خلاقیت کودکان

مفهوم نقاشی کودکان

خدمات تن دار نیک
  • مرجع آزمون های آنلاین رایگان
  • شخصیت، ازدواج، روابط، آسیب شناسی
  • فردی، شغلی، تحصیلی، سازمانی و ...
  • ارائه آموزش های صوتی و تصویری
  • ارائه مطالب علمی و روان شناسی
  • گروه سنی کودکان تا بزرگسالان

نقاشی یکی از مهم‌ترین فعالیت­‌هایی است که کودکان به ویژه در دوران پیش از دبستان انجام می­‌دهند. نقاشی برای کودک فقط وسیله­‌ای برای بیان یا توضیح و تشریح موجودات و اشیاء نیست، بلکه در عین حال ابزاری برای بیان زندگی عاطفی کودک است. در حقیقت کودکان با نقاشی کشیدن احساسات و حالات روحی روانی خود را بیان می­‌کنند. نقاشی کودکان آینه‌­ای از احوالات درونی است که می­‌تواند ما را با دنیای پررمز و راز کودکان آشنا کند و نکات جالبی از روحیه و شخصیتشان را آشکار ­کند. در ادامه به مفهوم برخی از اجزای نقاشی کودکان ، اشاره می­‌کنیم.

مفهوم اجزای نقاشی کودکان

ترسیم خانه

کودکان از همان سنین خردسالی در نقاشی خود خانه را ترسیم می­‌کنند. در خانه­‌ای که کودک ترسیم می­‌کند، ۳ بخش قابل تشخیص است: ساختمان یا بدنه اصلی، بام خانه و زیرزمین. ساختمان اصلی خانه شامل پنجره­‌ها و درها است. بخش زنده­ خانه و بام خانه در حقیقت نشانه فکر و تخیل کودک است و زیرزمین که اغلب ناپیدا است، نشانه قلمرو پنهانی و ارزش­‌های ناهشیار است. در و پنجره­‌های بزرگ نشانه پذیرندگی، میل به تقسیم و مشارکت، روحیه باز و برون­‌گرایی کودک است. خانه بدون در یا درها و پنجره­‌های کوچک نشان‌دهنده کمرویی و درون‌گرایی کودک است.

اگر پنجره‌­های خانه با پرده یا گل تزئین شوند، نشان‌دهنده خوش‌بینی کودک نسبت به زندگی است. کودکانی که درهای متعدد برای خانه ترسیم می­‌کنند، نیاز به ایجاد ارتباطاتی گسترده‌تر دارند. کشیدن جاده و راه در نقاشی، نشان‌دهنده یک نماد ارتباطی و تبلور دیدگاه کودک در برابر زندگی است. در واقع شیوه کشیدن راه در نقاشی بر اساس برداشت کودک از مسیر فردی، خانوادگی و مسیر زندگی است. مثلاً ترسیم راه‌های زیاد و پراکنده گاه نشانه ناآرامی و ناپایداری ذهن کودک است.

ترسیم درخت

معمولاً از چهارسالگی کشیدن درخت در نقاشی کودکان شروع می‌شود. کودکان درخت را در سه قسمت ترسیم می­‌کنند؛ تنه درخت، شاخ و برگ و ریشه‌ها که در زمین یا باغچه­‌اند. کشیدن ریشه­‌های درخت نشانه زوایای پنهان و زیرزمینی است که جنبه­‌ای حیاتی دارد و در حقیقت درخت را تغذیه و محافظت می‌کند. معمولاً کودکان تا یازده سالگی ریشه­‌ها را ترسیم نمی­‌کنند. ریشه­‌ها در واقع نشانه مسائل بیان نشده و کنجکاوی­‌های وسوسه‌انگیز در کودک است. تنه درخت نماد قدرت، نیرو و حیات و چگونگی ارتباط با زندگی روزمره و عینی است.

مثلاً کودکانی که تنه درخت را پهن و بزرگ­‌تر از سایر اجزا می­‌کشند، نشانه قدرتمندی، لبریز شدن از نیروی زندگی و نیازشان به جنب و جوش و تحرک را نشان می­‌دهند. درختانی که بر روی تپه یا خطی برجسته ترسیم می­‌شوند، معمولاً نشانه خودمیان‌بینی و خوددوست‌داری کودک است. کشیدن یک شاخه تنها بر روی درخت اگر در قسمت چپ درخت کشیده شود، نشانه تمایل کودک به شبیه شدن به مادر است و اگر در سمت راست کشیده شود، نشانه اقتدارگرایی و همانندسازی با پدر است.

شاخ و برگ­‌های درخت معمولاً نشانه افکار، معنای ارتباطی و عقلی، استدلال، منطق و خیال­پردازی در کودک است. مثلاً شاخه­‌هایی که به صورت دو خط ترسیم می­‌شوند، ارتباط کودک با واقعیت را نشان می­‌دهند و باز بودن انتهای شاخه­‌ها نشانه برون‌گرایی است. کشیدن برگ بر روی شاخه­‌ها گرایش کودک به زیبایی و تزئینات و میل به ارتباط با دیگری و پذیرفته شدن را نشان می­‌دهد.

ترسیم خورشید

خورشید در نقاشی کودکان بیانگر امنیت، گرما، خوشحالی، قدرت و نمادی از پدر است. همچنین نماد باروری، اقتدار و خلاقیت مردانه است. نحوه کشیدن خورشید در نقاشی، چگونگی ارتباط کودک با پدر را نشان می­‌دهد. مثلاً وقتی کودک خورشید را درخشنده و گسترده و نورانی ترسیم می­‌کند، نشانه اهمیت پدر و وجود رابطه خوب بین کودک و پدر است. غروب خورشید کوششی در زیباتر نشان دادن نقاشی است. اگر خورشید دائماً در سمت چپ کشیده شود، نشانه آن است که مادر برای کودک منبع اقتدار است.

دیگر نمادهایی که در نقاشی کودکان دیده می­‌شوند:

زمین: نشانه ثبات و امنیت است و معمولاً در سنین ۵ یا ۶ سالگی ترسیم می­‌شوند.

آسمان: نماد پاکی و الهام است چون جایگاه ستاره­‌ها، پرنده­‌ها، ماه و خورشید و… است.

ستارگان: میل به درخشش و جلب توجه هستند و نیاز کودک را به تحسین شدن و جلب محبت دیگران نشان می­‌دهند.

ماشین: نماد قدرت است. اگر کودکی در نقاشی خود تنها ماشین­‌ها را نقاشی کند، احتمالاً نشانه وابسته بودن به دنیای خارج و ترجیح دادن دنیای ماشینی به دنیای انسان‌ها است.

جنگل: از نمادهای زنانه است. جنگل گاهی حمایت‌کننده و معرف پناهگاه و محلی امن است و لذا نمادی از مادر است و گاهی تهدیدآمیز و رعب‌آور است که نشانه ترس از مواجهه با نیروهای درونی است.

کوه: اگر کوه‌ها به صورت منحنی و بدون زاویه ترسیم شوند، نماد حسی از مادر و نشانه عشق، تغذیه و عاطفه­ هستند. کوه‌های خشک و نوک‌تیز نمادی از مشکلات و مسائلی است که بر سر راه کودک قرار دارد.

ابر: ترسیم ابرهای درهم، فشرده و متراکم معرف مادری است که کودک حضور وی را هر لحظه احساس می­‌کند.

رنگین کمان: به منزله پلی میان آسمان و زمین و معرف قدرت الهی و حمایتی اسرارآمیز است. رنگین کمان نشانه بازگشت به آغوش مادرانه و جستجوی حمایت او است.

کشتی: ترسیم کشتی برای برخی کودکان گاه نماد خیال­پردازی و تمایل به تغییر وضعیت است.

هواپیما: هواپیما گرایش به قدرت و اعتلای زیاد را نشان می‌­دهد. هواپیمای جنگی یا بمب‌افکن گاهی نشانه تعارض و پرخاشگری است.

آب: آب سرچشمه حیات و نمادی از قدرت زنانه و مادر است و معرف هیجان‌ها، احساسات و نیروی تخیل است.

 

منبع
مقالات کانون مشاوران
نمایش بیشتر

عظیمی

کارشناس ارشد روان شناسی

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا
error: