ترس های شایع کودکان

یکی از ویژگی­‌های بارز آدمی، قدرت یادگیری و خلاقیت او است. ظرفیت خلاقیت در انسان نامحدود است. رشد و پرورش خلاقیت نیز از همان سال­‌های اول زندگی آغاز می‌­شود. تورنس از نظریه­‌پردازان بزرگ خلاقیت معتقد است انسان برای بقای خود نیازمند پرورش قوای خلاقیت در کودکان است. وقتی زمینه مناسبی برای کودکان فراهم شود، کودکان کم‌­کم خلاق و آفریننده خواهند شد. معمولاً افراد خلاق از سه نظر با دیگران متفاوتند:

الف: از سطح بالایی از دانش تخصصی برخوردارند. ب: از قدرت تفکر زیاد برخوردارند و ج: قادرند برای حل یک مسأله راه‌حل‌های زیادی پیدا کنند. افرادی که در بزرگسالی خلاق قلمداد می­‌شوند، معمولاً در کودکی نیز ویژگی­‌های منحصر به فردی داشته­‌اند. کودکان خلاق نیز معمولاً ویژگی­‌های خاصی دارند که گاه ممکن است والدین را کلافه کند. به عقیده گزل و جکسون، یکی از خصوصیات مهم در کودکان خلاق، توانایی و گرایش این کودکان به خطر کردن است. همچنین ویژگی­‌هایی چون: استقلال، سازگاری کمتر با برخی همسالان، قواعدشکنی و استقبال از تکالیف سخت و مشکل، ربط دادن جوانب هر موضوع و ترکیب‌سازی نیز از ویژگی‌های کودکان خلاق است (حمیدیان، ۱۳۷۹).

بنابراین لازم است والدین عزیر آگاهی لازم در مورد ویژگی­‌های این کودکان داشته باشند. بهترين زمان برای اطلاع یافتن از خلاقيت کودکان، تماشای آنها به هنگام بازی است. کودک را در حالی که آزادانه و فارغ‌البال با مواد و اسباب بازی‌هايش سرگرم بازی است، تماشا کنيد. او اغلب برای هر یک از وسایل بازی خود موارد استفاده متفاوتی پیدا می­‌کند و قبل از اینکه از وسیله­‌ای به سراغ وسیله دیگر برود، از آن به انواع مختلف استفاده می­‌کند. کودک خلاق اغلب می­‌تواند از منابع خود به انواع و اشکال مختلف و گاه حیرت­‌انگیز استفاده کند. ممکن است یک شیء بی‌ارزش مانند انواع قوطی، پارچه یا یک جعبه خالی برای کودکان خلاق ارزشی بیشتر از بهترین و پیچیده­‌ترین اسباب بازی‌ها داشته باشد چراکه این کودکان، خود قادر به خلق کردن بازیچه­‌های مختلف برای خود هستند.

کودکان خلاق می‌توانند با توجه به موقعیت، مکان و شرایط خاص، بازی را تغییر دهند، بازی­‌های جدید ابداع کنند، مقررات خاصی وضع کنند، رهبری بازی را در دست گرفته و با سازمان­‌بندی منسجم چه به صورت فردی و چه به صورت گروهی بازی کنند. بازی این گونه افراد از تنوع و گوناگونی آکنده بوده و می­‌توانند با توجه به علایق خود و بازیکنان، هدف­‌های بازی را اعمال کنند. در مقابل، کودکانی که از خلاقیت بی‌بهره‌اند یا خلاقیت کمی دارند، در بازی­‌ها نقش پیرو را به عهده گرفته، خود را ملزم به رعایت کامل مقررات بازی می‌دانند، تخطی از قوانین را جایز نشمرده و بازی را بیشتر به عنوان وظیفه و کار تلقی می­‌کنند تا وسیله­‌ای برای رشد، بنابراین سهم آنها از لذت بازی کمتر از کودکان خلاق است.

ویژگی‌­های دیگر کودکان خلاق

ـ وجود قدرت تخیل زیاد در کودکان خلاق از جمله مهم‌ترین ویژگی‌­های آنها است. لذا آنها علاقمند به بازی‌های تخیلی، جاندارپنداری، بازی‌های نمایشی و بازی‌های سازنده هستند و گاه دروغ­‌های عجیب و غریب و تخیلی می­‌گویند که این امر نیز ناشی از قدرت تخیل زیادشان است.

ـ کودکان خلاق معمولاً با آب و تاب حرف می­‌زنند. ذکر جزئیات یک ماجرا و به تفصیل سخن گفتن می‌­تواند نشانه قدرت خیال و تصور زیاد باشد.

ـ این کودکان معمولاً دقت و توجه شدید در گوش دادن، مشاهده کردن یا انجام دادن کاری دارند و شور و نشاط و مشغولیت‌­های شدید جسمانی دارند.

ـ در صحبت­‌های خود از قیاس استفاده می­‌کنند و معمولاً بادقت به اشیاء و پیرامون خود می‌نگرند.

ـ توانایی ابداع بازی­‌های جدید و تغییر در بازی‌ها را دارند.

ـ معمولاً سؤالات زیاد و گاه عجیبی طرح می­‌کنند چراکه کنجکاوی زیادی برای سردرآوردن از امور مختلف دارند.

ـ در گفتار خود جسارت و شهامت زیادی دارند.

ـ کودکان خلاق علاقه زیادی به واکاوی امور دارند. معمولاً اسباب ­بازی‌ها را به دلیل همان کنجکاوی زیاد باز خواهند کردد تا بدانند که درون آن چه چیزی است.

ـ کودکان خلاق معمولاً محدودیت را نمی­‌پذیرند و گاه از قوانین و مقررات والدین تخطی می­‌کنند.

ـ این کودکان بسيار فعال هستند و غالباً در آن واحد چند طرح و ايده در زمينه­‌های مختلف را در سر می‌پرورانند.

ـ معمولاً براي حل مسائل، راه­‌حل­‌ها و پاسخ‌هايی متفاوت از دیگر کودکان ارائه می‌کنند.

ـ کودکان خلاق از توانايی زيادی در نفوذ و تأثير­گذاری بر دوستان خود برخوردارند.

ـ این کودکان معمولاً به تجربه و آزمايش کردن علاقه­ فراوانی دارند.

ـ معمولاً علاقه زیادی به نقاشی دارند و اغلب نقاشی­‌هایی تخیلی و عجیب می­‌کشند.

ـ کودکان خلاق معمولاً آرام و قرار ندارند، یک جا بند نمی­‌شوند و دائماً مشغول انجام کاری هستند.

ـ کودکان خلاق می‌توانند به راحتی مسائل را شناسايی کنند و آن مسائل را با انعطاف­‌پذيری از ميان بردارند.

ـ این کودکان برای یافتن پاسخ سؤالات خود معمولاً عادت به وارسی منابع مختلف دارند و به آسانی قانع نمی‌­شوند. مثلاً کودکی به مادرش می­‌گوید: من هم کتاب خواندم، هم تلويزيون تماشا کردم و هم از معلم سؤال کردم اما هنوز نمی‌دانم خدا کجا زندگی می‌کند!

ـ کودکان قدرت ابتکار زیادی دارند. لذا قادرند بین چيزهايی که ظاهراً با هم بی‌ارتباطند، ارتباط ایجاد کنند. آنها می­‌توانند با ترکیب چیزهای مختلف و نامرتبط چیزهای جدیدی بسازند و ابداع کنند.