پیش نیازها و سلسله مراتب برنامه های توانمندسازی سازمان

توانمندسازی کارکنان مستلزم به پیش نیاز محیط سازمانی، سبک رهبری و ویژگی های حرفه ای است

. این پیش نیاز ها، بستر لازم برای موفقیت برنامه های توانمند سازی را فراهم می آورند. همراه پیش نیاز ها دو اهرم دیگر يعني عدم تمرکز قدرت و پاداش مبتنی بر عملکرد می توانند به عنوان مکمل برنامه ها عمل کنند.

پیش نیازها:

ویژگی های حرفه ای: لازمه توانمند شدن ویژگی های حرفه ای است که عبارت اند از

 1. آموزش: آموزش نوعی دانش و شناخت کلی به افراد می دهد تا به عنوان عضوی از یک گروه در تغییر یک سیستم فعالانه ایفای نقش نمایند که شامل فتون رهبری، مهارت های حل مشکل ارتباطات و آماده سازی کارکنان می شود

ارشاد: اشاره به راهنمایی هایی دارد که افراد باتجربه به افراد کم تجربه ارائه می دهند تا بیاموزند و رشد کنند. (مربیگری)

2.تعلق حرفه ای: افراد باید به حرفه خود عشق بورزند و تعلق حرفه ای باعث رشد شخصیتی افراد شده و ابزاری را برای شکل دهی به رفتار آنان فراهم می کند

شبکه سازی :تجلی ارتباطات درون سازمانی هستند نه سلسله مراتبه شبکه های واقعی شبکه های هستند که در محیط واقعی سازمان و نه در نمودار سازمانی شکل می گیرند، شبکه ها باعث تبادل سريع اطلاعات و بازخورد در بین افراد شده و بر عزت نفس آنها می افزاید.

محیط :کارکنان به توانمندی دست نخواهند یافت مگر آنکه نیاز های اساسی شان در محیط کار ارضاء شود و فرهنگی وجود داشته باشد که به ارزش هایی چون اعتقاد متقابل، مشارکت فراگیر کار گروهی و ریسک پذیری بها دهد.

روش توانمندسازی کارکنان در سازمان

از نظر فوکس (۱۹۹۸) توانمندسازی کارکنان یک فرایند است و از طريق آن یک فرهنگ توانمندسازی توسعه می یابد که در آن آرمان ها، اهداف، مرزهای تصمیم گیری و نتایج تأثیرات و تلاش های آنان در کل سازمان به اشتراک گذاشته می شود. در چنین فرهنگی صنایع و رقابت برای کسب منابع مورد نیاز جهت اثربخشی فعالیت هایشان فراهم و حمایت می شود. بلانچارد فرایند توانمندسازی را در سه مرحله خلاصه کرده است

1-تسهیم اطلاعات: یعنی اطلاعات لازم به آسانی در اختیار کارکنان قرار گیرد. دسترسی به اطلاعات باعث اعتماد به نفس و آگاهی آنان از وضعیت فعلی سازمان شده و موجب تحکیم فرهنگ اعتماد و همدلی می شود کارکنان اگر اطلاعات کافی نداشته باشند قادر به تصمیم گیری صحیح نیستند. دسترسی کارکنان به اطلاعات باعث احساس تعلق، بهبود عملکرد و احساس مسئولیت کارکنان می شود. اطلاعات خون حیات توانمند سازی است. تسهیم اطلاعات به کارکنان اجازه می دلیل موقعیت های سازمان خود را بشناسند و مورد تجزیه و تحلیل قرار دهند

2-خود مختاری و استقلال کاری در سر تاسر حدو مرزهای سازمان باید چارچوب مرزهای مشخص باشد. تا از اتلاف انرژی بیهوده جلوگیری کند، عوامل تعیین کننده مرز فعالیت ها عبارت اند از:

مأموریت یا فلسفه وجودی سازمان :یعنی هدف از تشکیل یا کسب و کار سازمان چیست؟

ارزش ها: حدود فعالیت شما چیست؟

تصورات: تصویر شما از آینده چیست؟

اهداف: چه چیزی، چه وقت در کجا و چگونه انجام دهيد؟

نقش ها: چه کسی، چه کاری با چه نوع ساختار سازمانی انجام دهد و در انجام کار چگونه حمایت می شود؟ بسیاری از مدیران معمولا از تفویض اختیار هراس دارند زیرا معتقدند مهم ترین عامل بقا سازمانشان که کسب در آمد و سود است به خطر می افتد. البته این دیدگاه زمانی درست است که اختیار تصمیم گیری به کارکنان ناتوان واگذار گردد..

3- جایگزین کردن گروه های خودگردان به جای سلسله مراتب ها: هرگاه گروهی از کارکنان با مسئولیت های ویژه برای فرایند کار و تولید انتخاب می شوند، از شروع تا پایان کار برنامه ریزی و اجرا می کننده همه چیز را مدیریت می کنند و مسئولیت را به صورت مساوی و عادلانه تقسیم می کنند. مزیت گروه های خودگردان در فراهم کردن رضایت شغلی، تغییر نگرش، تعهد کاری، برقراری ارتباط بهتر میان کارکنان و مدیران، اثربخشی بیشتر فرایندهای تصمیم گیری، بهبود و پیشرفت عملیات، کاهش هزینه ها و بهره وری سازمان خلاصه می شود این گروه ها از طریق گذراندن دوره های آموزشی قادرند مهارت های لازم را کسب و در حین کار وابستگی کمتری به مدیران و نور پر استان احساس کنند. گروه های خودگردان در کنار یکدیگر مداخله نمی کنند مگر آنکه نامی در جهت توانمند شده نیسان باشد. بله بريت عالي سازمان بایستی نسبت به حمایت و پشتیبانی از گروه های خودگردان اعتقاد قلبی داشته باشد.

روش های توانمندسازی کارکنان

 الف) توانمندسازی و آموزش

یی شک آموزش مؤثر و نافذ یکی از ابزارهای مهم در توانمند سازی کارکنان برای رسیدن به اهداف سازمانی است. برنامه های آموزشی در صورتی مفید خواهد بود که با مشارکت کارکنان و با اتکا به روش های علمی اجرا و حمایت شوند. هدف واقعی برنامه های آموزشی ارتباط بین کارکنان و مدیریت و همچنین مشارکت در برنامه های سازمانی برای بالا بردن انگیزه های کاری است.

ب)توانمند سازی و مشارکت

مشارکت کارکنان در سازمان شامل توانمند سازی و کار تییم است. برخی نیز مشارکت کارکنان را هسته اصلی دموکراسی می دانند.

ج) توانمند سازی و اتحادیه بان

در بسیاری از سازمان ها و صنایع اتحادیه های مصلحت اندیشانه ای ایجاد شده که قصد و هدف واقعی آن ها دور نگه داشتن کارکنان برای گرایش به اتحادیه های واقعی است. به خاطر ترس از این موضوع که یا به وجود آمدن اتحادیه ها کنترل بر کارکنان کمتر خواهد شد، در طول تاریخ اتحاد بناء ما تنها مؤسساتی بودند که توانسته اند حس توانمندی را به کارکنان القاء کنند؛ زیرا بین آن ها و کارفرمایان قدرت نامنظمی وجود دارد و به کارکنان قدرتی می بخشد تا ضمن استقلال نسبی در کار در مقابل صدای مهیب کارفرمایان از خود مقاومت نشان دهند.

د)توانمند سازی ،گروه ها و کیفیت

گروه ها اشکال بسیار قدرتمند ی از کنترل های اجتماعی هستند.تاثیر گروه بر افراد بیشتر از تاثیر فرهنگ سازمانی از آن هاست.