ترس از مادر شدن!

توکوفوبیا اختلالی است که منجر می شود زن، از بارداری و مادر شدن بترسد

.. احساس وحشت از فکر کردن به بارداری و تولد

زنانی که مبتلابه توکوفوبیا هستند ترس روانشناختی از زایمان، بارداری و یا هر دو باهم دارند. این افراد گاهی از بارداری دوری می کنند و یا حتی اگر باردار شوند تأکید زیادی روی زایمان به روش سزارین دارند.

 این ترس در زنانی که هیچ گاه بچه دار نشده اند و یا حتی آنهایی که تجربه زایمان قبلی سختی داشتند اتفاق می افتد. بارداری و بچه دار شدن یکی از اتفاقات بسیار بزرگ در زندگی زنان است.

 در حالی که این امر می تواند زمان لذت بخشی برای فرد باشد، همزمان ممکن است منبع عظیمی از ترس، اضطراب و استرس نیز باشد زنان باردار همواره ترس از درد زایمان طبیعی و میزان این درد و یا حتی احتمال بروز مشکل را دارند. این نگرانی ها در مورد این افراد طبیعی است و تقریبا همه زنان به مقادیر متفاوتی آن را تجربه می کنند. ترس طبیعی از به دنیا آوردن یک بچه معمولا با افزایش دانش در زمینه پزشکی، مطالعه، حمایت اجتماعی و تکنیک های کمک به خود برطرف می شود و یا بهبود پیدا می کند. ولی گاهی این ترس به قدری زیاد می شود که فرد از بارداری و زایمان به کلی دوری می کند.

ولی گاهی این ترس به قدری زیاد  می شود که فرد از بارداری و زایمان به کلی دوری می کند.

شانه ها:

توکوفوبیا از دسته فوبیای خاص است که به طور کلی نشانه هایی مثل به هم خوردن نظم خواب ،حملات پنیک،کابوس های شبانه  و رفتارهای دوری گزین را دارد.

برخی نشانه های دیگر این افراد عبارتند از:

1-احساس وحشت از فکر کردن به بارداری و تولد

2-اضظراب و افسردگی

3- ترس شدید از مشکلات زایمان و نقص های مادرزادی ،مرگ جنین و یا مرگ مادر

4- اصرار برزایمان به روش سزارین در صورتی که برای زایمان طبیعی مانع فیزیولوژیکی وجود ندارد.

این زنان حتی گاهی از ترس باردار نشدن، از رابطه جنسی گریزان می شوند. آنهایی که باردار می شوند نیز شدیدا به سزارین اصرار می ورزند، در زمان نزدیک به تولد تجربه تروما دارند و حتی ممکن است نتوانند به درستی با فرزندشان ارتباط بگیرند. مردان نیز ممکن است مبتلابه توکوفوبيا شوند. تحقیقات نشان داده مردان مبتلابه توکوفوبیا ترس شدید و بیش از اندازه ای در مورد سلامت همسر و فرزندشان دارند.

چرا توکوفوبیا ایجاد می شود؟

 توکوفوبیا به دلایل زیادی به وجود می آید. برخی از دلایلی که ممکن است باعث به وجود آمدن توکوفوبيا شوند عبارت اند از:

۱. ترس از ناشناخته بودن موضوع

۲.ترس از دست دادن کنترل و حریم شخصی

٣. سوءاستفاده جنسی در گذشته

۴. ترس از درد

۵. ترسیدن برای زندگی نوزاد

۶ عدم اطمینان به سیستم پزشکی

علاوه بر این، برخی احتمالات در طول بارداری و زایمان هم می تواند منجر به توکوفوبیا شود. مثلا ترس از مشکلاتی مانند پری اکلامپسی باعث میشود زن از بارداری و زایمان هراس داشته باشد. نداشتن حمایت اجتماعی کافی نیز ممکن است باعث ایجاد این فوبيا شود و یا آن را تشدید کند.

دو نوع مختلف از توکوفوبیا وجود دارد:

توکوفوبیای اولیه: این نوع اختلال در زنانی رخ می دهد که تجربه زایمان نداشته اند. ممکن است در بزرگسالی و یا در حین بارداری رخ دهد. این فوبیا در بین زنانی که سابقه تجاوز و یا تحقیر جنسی داشتند نیز ممکن است دیده شود. معایناتی که در حین بارداری انجام می شود می تواند فلش بکی به صحنه های تحقیر و یا تجاوز باشد.

توکوفوبیای ثانویه: وقتی زن پس از یک زایمان یا بارداری به این اختلال دچار شود به آن نوع ثانویه میگوییم. معمولا در مورد زنانی رخ می دهد که تجربه زایمان های مشکل دار و تروماتیک را داشته اند اما در بین زنان با زایمان عادی نیز ممکن است رخ بدهد. علاوه بر تجربه زایمان، سقط، نقصهای مادرزادی فرزند قبل، مشکلات حین بارداری و درمان های باروری بی سرانجام نیز منجر به توکوفوبیای ثانویه می شود.

برخی از محققان اضافه کردند توکوفوبيا تنها از تجربه شخص ناشی نمی شود بلکه شنیدن مشکلات زایمان زنان دیگر، ترس از تحمل درد ناکافی و مشکلات قبلی مثل اضطراب و افسردگی نیز می تواند منتج به توکوفوبیا شود.

توکوفوبیا چقدر شایع است؟

به طور کلی داشتن ترس در مورد زایمان و بارداری در بین زنان طبیعی و تا حدی خوب است چراکه ترس باعث می شود فرد به سمت کمک گرفتن از متخصصان و افزایش دانش برود و همین امر کمک زیادی به او می کند. ۸۰ درصد بانوان درجاتی از اضطراب و ترس حول محور درد، سلامتی و امنیت در دوران بارداری را تجربه می کنند. نمی توان به صورت دقیق گفت درجه نرمال این سطح چقدر است ولی بیشتر زنان قادرند با ترس خود کنار آمده و آن را مدیریت کنند. در مورد توکوفوبیا دقیقا میزان شیوع مشخصی وجود ندارد. برخی متخصصین شیوع اختلال را بین ۲ تا ۱۵ درصد می دانند در حالی که برخی دیگر بیان می کنند بین ۲۰ تا ۲۵ درصد بانوان ترس جدی و عمیق و فوبیا گونه از بارداری و زایمان دارند. حتی در یک پژوهش تنها ۰ . ۰۳۲ درصد زنان را مبتلابه این فوبيا دانستند. این تخمین های متفاوت ناشی از تعاریف متفاوت پژوهشگران از موقعیت است.

توکوفوبیا و PTSD بعد از زایمان

حدود ۳ درصد از زنان دچار PTSD بعد از زایمان می شوند. این درصد در بین زنانی که در گروه پرخطر هستند بیشتر است. نشانه های PTSD بعد از بارداری عبارت اند از: صحنه های فلش بک به اتفاق، حساسیت و گوش به زنگی زیاد و کابوس های شبانه در مورد اتفاق اختلال PTSD بعد زایمان و توکوفوبیای ثانویه بسیاری از اوقات باهم اشتباه گرفته می شوند. علاوه بر این هردوی این اختلالات با افسردگی بعد از زایمان همپوشانی دارند. تشخیص افتراقی بین این اختلالات اهمیت زیادی در تدوین مداخله سودمند دارد.

درمان

بسیار مهم است که زن یا مادر مبتلابه توکوفوبيا، درمان مناسب را دریافت کند چراکه تأثیر عمیقی در سلامت مادر و فرزند دارد. در مورد برخی از زنان تنها اکتساب دانش کافی و درست از مراجع درست و حمایت های اجتماعی می تواند عمده مشکل را برطرف کند. حمایت های اجتماعی با بالا بردن حس خودکارآمدی زنان به کاهش علائم کمک کرده و حتی باعث کاهش تعداد درخواست های سزارین بین نمونه ها شده است. حمایت درست می تواند فردی یا در گروه های حمایتی صورت بگیرد. این حمایت می تواند از سمت متخصص، اعضای خانواده، مرکز بهداشت، گروه های مادران و… باشد. زنانی که دچار توکوفوبیای اولیه هستند در صورت تجربه مثبت بارداری و زایمان درمان می شوند. این افراد باید احساس کنند کنترل کامل روی بدن خود دارند و از سوی دیگر در مورد زایمان و مسیر آن اطلاعات کامل را دریافت کرده باشند. ماماها نقش مهمی در این زمینه دارند. این اشخاص می توانند با در اختیار گذاشتن دانش کافی و اطمینان بخشی به فرد باردار در روال درمان نقش مؤثری ایفا کنند.

در زمینه درمان های روان شناختی، CBT یکی از خطهای اولیه درمان است. به دلیل کوتاه مدت بودن و تمرکز مستقیم روی رفع مشکل جزو بهترین گزینه ها است. البته باید توجه داشت برخی تحقیقات نشان داده اند علیرغم اثربخش بودن، زنان زیادی در پروسه درمان باقی نمی مانند بنابراین نمی توان به طور قطع در مورد این روش اظهار نظر کرد.

پس از برطرف شدن نشانه های اولیه و برگشتن بیمار به روال عادی زندگی، متخصص باید دلایل زیربنایی بروز مشکل را شناسایی کند و ادامه درمان را روی آن س وار کند. به عبارتی در این اختلال ابتدا نشانه های اولیه بیمار را با روش های پیشنهادی و در کوتاه مدت کاهش داده و در ادامه به درمان ریشهای آن پرداخته میشود.

.

نتیجه گیری:

با اینکه توکوفوبيا خیلی فراگیر نیست ولی تأثیر زیادی روی زندگی و عملکرد زنان می گذارد. افرادی که به این اختلال مبتلا هستند حتی ممکن است با وجود تمایل زیاد به داشتن فرزند، از آن جلوگیری کنند. حمایت مناسب و کمک به مدیریت نشانه ها و ترسها و کمک به تجربه بارداری مثبت و زایمان لذت بخش می تواند برای این افراد بسیار کمک کننده باشد.