استرس و حافظه

استرس می تواند یک تحریک کننده باشد. استرس کم می تواند یک انگیزه بزرگ باشد، همانطور که هر دانش آموزی هم می تواند این موضوع را تایید کند. اما، استرس ها بیشتر اوقات به شکل یک مانع عمل می کنند تا اینکه یک مزیت باشند! درست است که استرس می تواند رفتار های مثبتی را در ما ایجاد و تقویت کند. اما همچنین می تواند مانع عملکرد ذهنی و همچنین ایجاد و بازیابی حافظه شود.

استرس و حافظه

استرس می تواند بر حافظه تأثیر بگذارد. هنگام استرس، روند پردازش یادگیری زمان بیشتری نیاز دارد و باعث شده است که یادگیری هنگام استرس با دشواری همراه شود.

استرس می تواند بر نوع شکل گیری حافظه تاثیر بگذارد. اگر یک رویداد استرس زا اتفاق بیفتد و ما بر یک بعد خاص آن رویداد تأکید کنیم، ممکن است جزئیات پیرامونی رویداد را سخت تر به خاطر آوریم. برای مثال اگر یک صحنه از یک جنایت را که در آن قاتل با اسلحه به سمت فردی دیگر می دود را مشاهده کنیم، به احتمال بیشتری جزئیات اسلحه را به خاطر می آوریم تا جزئیات پیرامونی رویداد؛ این اثر در روانشناسی جنایی با عنوان “اثر اسلحه” معروف است. به این دلیل است که شهادت شاهدان عینی غیر قابل اطمینان است. مردم می توانند کاملا مطمئن شوند که چیزی را به نحوی خاص مشاهده می کنند، اما این به این معنی نیست که آنچه آنها می گویند حتما درست است.

یک مطالعه نشان داد، افرادی که همه یک رویداد را دیدند ممکن است برداشت های مختلفی از آنچه دیده بودند داشته باشند، اما سطح اطمینان آنها از گفته هایشان به حالاتی از هیجان و استرسی که در آن زمان داشتند مربوط بوده لزوما به این معنی نبود که آنها درست می گویند.

خاطرات می توانند پس از شکل گیری مجددا تغییر کنند. در حقیقت، هر بار که یک خاطره فراخوانی می شود، ما آن را با تجربیات فعلی خود غنی می کنیم، درست مانند زمانی که لیوانی را از قفسه برمی‌داریم و مجددا سرجایش می گذاریم، در هربار یک اثر انگشت به آن اضافه می شود. تحقیقات نشان می دهد، زمانی که از افراد راجب موضوعی سوال می شود و به آنها اطلاعات غلط داده می شود، آنها حتی اطلاعات قبلی خود را براساس اطلاعات غلط تغییر می‌دهند و همچنین این اطلاعات به دلیل اینکه به تازگی فراخوانی و تغییر کرده اند، آسان‌تر از حافظه فراخوانی می شوند.

به همین دلیل است که با یک روند پرس و جوی گمراه کننده می توان خاطرات را دستخوش تغییر کرد و حتی خاطرات ساختگی به وجود آورد.

شواهدی بر تأثیر استرس بر حافظه

شواهد فراوانی وجود دارد که استرس بر حافظه اثر می گذارد. همچنین تحقیقات بسیاری در این زمینه صورت گرفته است ما تاکید بیشتری بر آنها داریم:

• در یکی از جالب ترین یافته ها مشخص شد که استرس می تواند شکل گیری حافظه را مختل کند، در صورتی که قبل یا بعد از رمزگذاری اطلاعات استرس وجود داشته باشد، عملکرد حافظه مختل خواهد شد. اما نکته امیدوار کننده این است که فاصله کوتاهی بین رمز گردانی اطلاعات تا شکل گیری حافظه وجود دارد. همچنین اگر متریال و اطلاعات، مستقیما مرتبط با محرک استرس‌زا باشد، عملکرد حافظه بهتر می‌شود. حتی اگر استرس پس از رمزگردانی باشد، عمل بازیابی بهتر صورت می‌گیرد. اینها به این معناست که حتی استرس پس از شکل گیری حافظه منجر به عملکرد بهتر حافظه می شود.
• استرس کورتیزول را افزایش می دهد، اما افزایش مقدار کورتیزول مستقیما منجر به تاثیر استرس بر حافظه بر نمی گردد. یعنی اگر در طول پاسخ به استرس تان کورتیزول افزایش یافت لزوما به این معنی نخواهد بود که حافظه ی شما از افرادی که کورتیزول کمتری تولید می کنند ضعیف تر است. جالب است که این امر درخانم هایی که تجربه ی مصرف دارو های ضد بارداری داشتند اثر منفی کمتری دارد
• استرس همچنین می تواند منجر به خستگی شود و این امر می تواند منجر به اختلال شناختی در مسائل با توجه و حافظه فعال گردد. این موضوع اهمیت خستگی و موضوع هشیاری در روند پردازش شناختی و حافظه را نمایان می کند.

بهبود حافظه ی شما تحت استرس

کارهای زیادی وجود دارد که شما می توانید برای بهتر شدن حافظه تان در هنگام داشتن استرس انجام دهید.خوشبختانه این تکنیک ها به مدیریت استرس در شما نیز کمک می کنند.یکی از مهم ترین کارهایی که می توانید انجام دهید این است که تمرین کنید شخصی خودمراقب باشید : به اندازه ی کافی بخوابید، رژیم غذایی سالمی داشته باشید و استرس خود را کنترل کنید.

خواب ضعیف، استرس زیاد و سایر مشکلات فیزیکی می تواند حافظه را تحت تأثیر قرار دهد و همچنین باعث ایجاد استرس می شود که مانع تشکیل و بازیابی حافظه است. راهکارهای مهم دیگری نیز وجود دارد که شما در ادامه مطالب می توانید از برخی از آنها که توسط محققان تایید و حمایت شده استفاده نمایید.

حرکت کنید

در یک مطالعه که اثرات یک برنامه تمرین هوازی را بر افراد مبتلا به اختلال حافظه بررسی کرد، دریافتند کسانی که در یک برنامه تمرینی 12 هفته ای شرکت داشته اند در واقع توانستند حافظه ی خود را بسیار بهتر بهبود ببخشند نسبت به کسانی که در این برنامه شرکت نکردند. افراد مورد مطالعه دراین تحقیقدر معرض اختلال شناختی خفیف حاصل از اثر خستگی بودند که به استرس مربوط است، بنابراین این نتایج به ویژه برای کسانی که در معرض استرس قرار می گیرند، مفید است.

تمرکز حواس

مطالعه دیگری این واقعیت را بررسی کرد که کسانی که مشکلات استرس و حافظه را تجربه می کنند، اغلب مشکلات خواب را نیز تجربه می کنند. همچنین مشاهده شد که کسانی که تمرکز حواس و ریلکسیشن را داشتند، اغلب با استرس کمتر و مشکلات حافظه کمتری روبرو بودند. در نهایت مشخص شد که تمرکز حواس در واقع مشکلات مربوط به خواب را که می تواند حافظه را تحت تاثیر قرار داده و دچار مشکل کند، به حداقل می رساند. این نیز نشان می دهد که تمرکز حواس می تواند به طریق دیگری نیز به شما کمک کند، و نه تنها میزان استرس را در شما به حداقل برساند بلکه خواب با کیفیتی را نیز برای شما به ارمغان آورد.

ترفندها را بیاموزید

برخی از ترفندهای ساده مانند، نرمش مشت های خود و حرکات چشم ها از یک سمت به سمت دیگر و … نیز از تمریناتی هستند که می توانند به ایجاد حافظه در شما کمک کنند.