اختلال شخصیت مرزی

از دید کرنبرگ نظریه روابط موضوعی مطالعه روان کاوانه روابط بین فردی و بررسی چگونگی رشد ساختارهای درون روانی بر مبنای روابط پیشین درونی شده فرد با دیگران است. روابط ابژه در شخصیت های مرزی که یکی از اختلال هایی است که در سطح سازمان شخصیتی مرزی ایجاد میشود، به شکلی نامنسجم و «هضم نشده» ادامه پیدا می کنند. در واقع این روابط پراکنده ش بیه به جنبه های دوپاره شده «خود» هستند. ناکامی در فرآیند ترکیب و نیز انسجام پیدا نکردن احساسات متضاد اولیه منشأ بخشهای تجزیه نیافته «خود» هستند. مجموعه ای از بازنمایی خود، بازنمایی ابژه و احساسی که در هنگام درونی سازی فعال بوده اجزا تجزیه شده ایگو را تشکیل می دهند. همان گونه که در ملاکهای تشخیصی این اختلال آورده شده، ناکامی و پرخاشگری ناشی از آن در افراد دچار اختلال شخصیت مرزی به میزان زیادی دیده میشود. درواقع هیجان خشم و بروز آن به صورت پرخاشگری در الگوی رفتاری این افراد بسیار بارز است، به طوری که برای دیگران این میزان خشم نامتناسب با موقعیت به نظر می رسد، همین هیجان خشم است که در دوران کودکی از انسجام بهنجار ایگو در افراد دچار این اختلال جلوگیری می کند و این الگوی نامنسجم تا دوران بزرگسالی ادامه پیدا می کند. به س بب وجود این پرخاشگری اولیه شدید، این افراد در انسجام بخشیدن به انگاره های محبوب و منفور خود ناتوان می مانند. در واقع این ناتوانی هم در مورد خود فرد وجود دارد و هم در مورد دیگران که دلیل این ناتوانی در انسجام بخشی به بازنمایی خود وبازنمایی ابژه است.

در همین راستا این افراد برای محافظت از ایگوی ضعیف و سازمان نیافته از بازنمایی های کاملا «خوب» یا کاملا «بد» استفاده می کنند. به همین دلیل است که خود و سایرین را یا کاملا خوب یا کاملا بد می بینند. از همین رو روابط ابژه جزءنگر، پرشور و بی ثبات برقرار می کنند. از ابتدا روابط افراد را آرمانی ساخته و «بسیار خوب» و ایده آل می بینند، اما با کوچکترین لغزش (که حتی ممکن است از دید آنها لغزش به حساب آید و مسئله جدی نباشد فرد را حقیر ساخته و در قطب دیگر یعنی «بسیار بد» می بینند. مکانیسم دفاعی دو پاره سازی کارکردی این چنینی دارد. از نشانه های بالینی این مکانیسم می توان به ابراز متناوب وجوه متضاد یک تعارض به همراه انکار ناهشیار و ناتوانی در توجه به تناقضات موجود و تجربه درونی اشاره کرد.

در همین راستا، لينهان در نظریه رفتاردرمانی دیالکتیک خود افراد دارای این اختلال را ناتوان از سنتز یا ترکیب می داند. جهان بینی دیالکتیک که مربوط به هگل است و لينهان نظریه خود را از آن اقتباس کرده دیالکتیک را «سیر اندیشه» میداند که از طریق تز، آنتی تز و سنتز صورت می گیرد. در واقع تز ایجاب است، آنتی تز نفي آن و سنتز نفی نفی به حساب می آید. به عبارت دیگر تز وضع موجود، آنتی تز وضع مقابل آن وسنتز حفظ نتایج صحیحی از تقابل این دو وضعیت است. بر اساس نظریه رفتاردرمانی دیالکتیکی لينهان، افراد دچار اختلال شخصیت مرزی وضعیت مسائل و افراد را تنها به صورت تز و آنتی تز می بینند و قدرت ترکیب کردن یا سنتز نداشته و نمی توانند نتیجه گیری صحیحی از وضعیت موجود و وضعیت مقابل آن داشته باشند. برای مثال یک فرد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی با یک دوست فرضی خود را در نظر بگیرید. تز یا وضعیت موجود رابطه دوستی مناسب بین آنهاست. اگر تعارضی پیش بیاید و بحث و جدلی هرچند ساده شکل بگیرد که باعث شود برخی ویژگیهای منفی طرف مقابل به چشم فرد دچار اختلال شخصیت مرزی بیایند، آنگاه آن فرد و این دوستی دچار تزلزل شده و فرد دچار این اختلال تنها به ویژگی های منفی آن فرد توجه می کند و این همان شرایط آنتی تز است. نبود توانایی ترکیب کردن یا سنتز در افراد مبتلابه اختلال شخصیت مرزی، باعث می شود این افراد نتوانند دیگران را مجموعه ای از خوبی ها و بدی ها در شرایط مختلف ببینند این همان تفکر سیاه و سفید یا همه یاهیچ است که یک به آن اشاره داشته است.

بر اساس مسیری که کرنبرگ برای مفهوم پردازی این اختلال انتخاب کرده، عدم شکل گیری بازنمایی مناسب از ابژهای پایدار در فرد دچار این اختلال، منجر به ناتوانی در برقراری روابط شده، در این حالت ایگو برای دفاع از خود از مکانیسم دو پاره سازی که در مورد آن توضیح داده شد استفاده می کند. لينهان نیز بر اساس بخش دیالکتیک نظریه ی خود این ناتوانی در روابط بین فردی را ناشی از عدم قدرت سنتز و بسنده کردن فرد به دو وضعیت تز و آنتی تز می داند. لذا، بر اساس هر دو این نظریه ها فرد دچار اختلال شخصیت مرزی ناتوان از ایجاد تصویر و بازنمایی مناسب از افراد است و به صورت مکرر ارزیابی های سیاه یا سفید دارد.