- مرجع آزمون های آنلاین رایگان
- شخصیت، ازدواج، روابط، آسیب شناسی
- فردی، شغلی، تحصیلی، سازمانی و ...
- ارائه آموزش های صوتی و تصویری
- ارائه مطالب علمی و روان شناسی
- گروه سنی کودکان تا بزرگسالان
بازی با کودکان اوتیسم بسیار می تواند برای ارتقای آنها مهم باشد. همه ما با کودکان خود بازی میکنیم. از بودن با آنها و ارتباط چشمی و عاطفی با آنها لذت میبریم.
ما برای ادامه بازی با کودکمان به وسیله رفتارهای اجتماعی و منطقیاش تشویق می شویم و او را برای ادامه بازی تشویق کرده و بدین ترتیب روابطمان در بازی ادامه مییابد اما بازی با کودکان اوتیسم داستان دیگری دارد. والدین کودکان اوتیسم معمولاً برای بازی با کودکشان تلاش میکنند اما از سوی او با انگیزه و واکنش روبرو نمیشوند.
بنابراین والدین کودکان اوتیسم نخست میبایست الفبای بازی با این کودکان را یاد گرفته، سپس اقدام به بازی با او کنند. بازیهایی که با کودکان اوتیسم میتوان انجام داد، دو دسته هستند؛ بازیهای رشد و بازیهای اجتماعی. در این مقاله به بازیهای رشد میپردازیم.
مراحل بازی با کودکان اوتیسم
بازی حسی ـ حرکتی
کودک در ابتدا به راههای مختلف مشغول میشود، مثل: چشیدن، نگاه کردن، صدا درآوردن، لمس کردن، پوشیدن و… مثلاً وقتی جغجغهای را به کودک اوتیسم میدهید، نه تنها آن را تکان میدهد، بلکه جغجغه را میمکد. بافت آن را لمس می کند. نگاهش میکند. آن را بو میکند و با آن بازی میکند.
بازی سازمان یافته
در این بازی، کودک، درگیر بازی میشود اما نیازی به درک هدف این بازی ندارد. به طور مثال، با شما ماشینها را به حرکت درمیآورد ولی واقعاً قصد راندن آنها را ندارد.
بازی عملکردی
در مرحله بعد از حسی ـ حرکتی، کودک هدف فعال اسباب بازیها را میفهمد و از آنها استفاده میکند. او ممکن است ماشین اسباب بازی را دور اتاق براند.
بازی وانمودسازی
در مرحله بازی وانمودسازی یا تخیلی، کودک به چندین روش عملکردی بازی میکند. مثل اینکه وانمود میکند چای را هم زده و میخورد. به این بازی «بازی تخیل عملکردی» میگویند.
والدین کودکان اوتیسم نخست میبایست با سطح بازی رشدی کودکشان آشنا شده و دریابند که او در حال حاضر در کدام مرحله است و به چه بازیای علاقه دارد. این آگاهی باعث میشود دریابند که چه بازیها و استراتژیهایی کودک را تشویق به رشد و ارتباط میکند. علاوه بر این، باید دقت کنند که کودک در بازی با افراد و اسباب بازیها چه کار میکند و چه بازیهایی حساسیتهای حسی و احساس امنیت او را تأمین میکند.
اسباب بازیهای کودکان اوتیسم
در کل اسباب بازیهایی که برای کودکان اوتیسم توصیه میشود، شامل این اسباب بازیها است: حبابها، بادکنکها، اسباب بازیهایی برای پف کردن، نخ کردن مهرهها، اسباب بازیهایی با بافتهای مختلف، اسباب بازیهای رنگی، درخشان و قابل انعطاف، اسباب بازیهای متحرک، اسباب بازیهای لغزنده، اسباب بازیهای موزیکال، توپها، کتابها، پیمانههای اندازهگیری، بلوکهای ساختنی، جعبههای خالی، دومینوهای طولانی، اسباب بازیهای علّی و معلولی، ارههای اسباب بازی، ترن، اسباب بازی اشکال، حیوانات، عروسکها و تجهیزات آنها، وسایل چایخوری، قیچی و کاغذ، خمیر بازی، میخ و چکش، لباسها، کلاههای مبدل، پول اسباب بازی و تلفن اسباب بازی.
به دو نکته دقت داشته باشید. نخست اینکه هر کدام از این اسباب بازیها در سطوح مختلف بازیهای رشدی قرار میگیرند. مثلاً عروسک علاوه بر سطح حسی ـ حرکتی، در سطح تخیلگرایی هم استفاده میشود. نکته دوم اینکه اصلاً کودکتان را با سایر کودکان مقایسه نکنید.
بازی مناسب برای این کودکان باید سرگرمکننده باشد. شما باید کشف کنید که واقعاً چه چیزی در کودکتان انگیزه ایجاد میکند. یک کودک با اسباب بازی سرگرم میشود اما کودکی دیگر بدون اسباب بازی با چیزهای دیگر یا تکرار یک رفتار سرگرم میشود. تحریک و تشوق کلید اصلی ورود شما به دنیای کودکتان و رشد بازیهای او است.
هر طور کودکتان راحت است، با او بازی کنید. به او اجازه دهید اگر دوست دارد، روی میز بنشیند. سعی کنید سمت راست او قرار بگیرید که بتوانید با او ارتباط چشمی برقرار کنید.
محیط بازی نیز از مواردی است که میتواند او را مشتاق به بازی یا بیقرار و مشوش سازد. بهخصوص اگر حساسیت حسی او زیاد باشد، میبایست نخست در نظر بگیرید که محیط چه پیامی را به کودک مخابره میکند. اگر در آشپزخانه بازی میکنید، او پیام غذا خوردن را از آن محیط دریافت کرده و شاید خوب بازی نکند یا اگر در محیطی هستید که تلویزیون یا رادیو روشن است و احتمال دارد که کودک با سر و صدا بیقرار شود، تلویزیون و رادیو را خاموش کنید. بنابراین، تا جایی که میتوانید محیط بازی او را ساده و طبیعی فراهم کنید که بتواند صرفاً روی بازی متمرکز شود.
حس بازی در او ایجاد کنید. انداختن یک زیرانداز رنگی یا یک پتو روی زمین به او این پیام را مخابره میکند که وقت بازی است و روی پتو بنشیند و بازی کند. او بعد از مدتی یاد خواهد گرفت که هر بار پتو روی زمین پهن شد، یعنی باید بازی کند. با این کار به او کمک میکنید تا وقایع را پیشبینی کند.
در مورد مدت زمان بازی و زمان به پایان رساندن آن هم باید سطح انتظارتتان را باز گذاشته و به حس درونیتان برای زمان پایان بازی اطمینان کنید. زیرا یکی دو دقیقه بازی لذتبخش و مفرح بهتر از تحمل بازی ملالتآوری است که او را رشد نداده و باعث دلزدگیاش میشود.
استراتژیهای جلب توجه خیلی فردی است اما برخی موارد در ذیل آورده شده که ممکن است مناسب باشد:
- در بازیهایی مثل «دالی موشه» از ماده اولیه، بافتها و الگوهایی استفاده کنید که او دوست دارد.
- شعرهای کودکانه و مادرانه آشنا برایش بخوانید.
- از یک نوع ساز و تکرار یک آهنگ استفاده کنید.
- حباب برایش فوت کنید.
به جای اینکه بازی کودکان را هدایت کنید، بازی او را دنبال کنید، یک بار که او علاقه ابتداییاش جلب شد، از دانش کودک و حس خودتان برای سعی در رشد تعامل با او استفاده کنید. شما برای اطمینان از ادامه جلب توجه کودک میتوانید از اسباب بازیها یا مواد مبتنی بر تحریک حواس استفاده کنید و بدین ترتیب فعالیتهای جدید را در او پرورش دهید. به یاد داشته باشید همیشه زودتر از نیاز کودک به پایان بازی، بازی را خاتمه دهید.
برای کمک به کودکتان برای تشخیص و تفاوت میان جلسات بازی با شما و دیگر زمانهای بازی سعی کنید اسباب بازیها یا دیگر وسایلی که در این جلسات بازی استفاده میکنید جدا از وسایلی باشد که او در موقعیتهای دیگر استفاده میکند.
سعی کنید از جلسات فیلم تهیه کنید چون در بعضی از جلسات بازی اغلب واکنشهای کودک زودگذر است که به آسانی فراموش میشوند و اگر شما آن را در فیلم ببینید، متوجه میشوید که چه فعالیتی با او داشتید که منجر به چنین واکنشی شد و در آینده بیشتر بر آن فعالیت تمرکز خواهید داشت.
به طور کلی والدین کودکان مبتلا به اوتیسم میبایست نگرش خود را در بازی با این کودکان تغییر دهند. کودکان چند مرحله رشد بازی را طی میکنند و تا حدودی این قبیل بازیها است که به تعامل او با دیگران کمک میکند. والدین با رعایت برخی شرایط بازی میتوانند در تغییر و اصلاح رفتار کودک کمک شایانی کنند.
